Bizden Haberler

Vergi Yükümlülüğünü Yerine Getiren Mükelleflere Teşvikler Sunulması

SEYFETTİN ACAT

Mali Müşavir

05/07/2025

Vergi sisteminin temel taşlarından biri, yükümlülüklerin zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirilmesidir. Ancak günümüzde vergiye gönüllü uyumu artırmak için yalnızca cezai yaptırımlar değil, aynı zamanda teşvik edici uygulamalar da büyük önem taşımaktadır. Vergi yükümlülüğünü zamanında yerine getiren mükelleflerin ödüllendirilmesi, hem adalet duygusunu güçlendirir hem de diğer mükellefler için olumlu bir örnek oluşturur. Bu nedenle, vergiye uyum sağlayan mükelleflerin desteklenmesi ve teşvik edilmesi yönünde çeşitli politikaların hayata geçirilmesi kaçınılmazdır.

Türkiye’de zaman zaman vergiye uyumlu mükellefler için bazı avantajlar sağlanmış olsa da, bu uygulamalar yeterli düzeyde sürdürülebilir değildir. Örneğin; 2017 yılında getirilen "vergiye uyumlu mükellefe %5 indirim" uygulaması, yalnızca belirli şartları sağlayan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için geçerli kılınmıştır. Ancak bu uygulama, genişletilmediği ve sistematik hale getirilmediği için birçok mükellef nezdinde etkisiz kalmıştır.

Vergi yükümlülüğünü düzenli yerine getiren mükelleflerin ödüllendirilmesi şu faydaları sağlar:

- Gönüllü vergi uyumu artar,
- Vergi ahlakı gelişir,
- Kayıt dışılık azalır,
- Devlete güven artar,
- Mali disiplin güçlenir.

1. %5 Vergi İndirimi:
Gelirini tam ve zamanında beyan eden mükelleflere vergi indirimi uygulanması, Türkiye’de başlatılmış ancak yaygınlaştırılmamış bir uygulamadır.

2. Hızlı İade İmkanı:
Düzenli KDV ödeyen firmaların, ihracat ya da yatırım kaynaklı KDV iadelerinde önceliklendirilmesi mümkündür. Bu sayede dürüst mükelleflerin likidite problemi yaşamalarının önüne geçilebilir.

3. Kamu İhalelerinde Öncelik:
Vergi yükümlülüğünü zamanında yerine getiren firmalara kamu ihalelerinde avantaj sağlanabilir. Bu, hem devletin güvenilir firma portföyünü artırır hem de kayıt dışılığı azaltır.

Estonya, vergi sisteminde dijitalleşmeyi sağladıktan sonra, uyumlu mükelleflere yönelik ödül sistemleri geliştirmiştir. Vergi beyanlarını düzenli veren ve ödemelerini zamanında yapan firmalara %3 oranında kurumlar vergisi indirimi uygulanmıştır. Ayrıca bu firmalara "güvenilir mükellef" statüsü verilerek kamu desteklerinde öncelik sağlanmıştır. Sonuç olarak vergi tahsilat oranları yükselmiş, kayıt dışı ekonomi ’un altına düşmüştür.

Türkiye’de de benzer teşviklerin daha yaygın ve etkili hale getirilmesi için şu öneriler sunulabilir:

- %5 vergi indiriminin şartları sadeleştirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.
- KDV iadesi süreçlerinde uyumlu mükelleflere öncelik tanınmalıdır.
- Kamu ihalelerinde ve teşviklerinde vergi sadakati kriteri getirilmelidir.
- 'Vergi Sadakati Belgesi' gibi sembolik ama etkili belgelerle mükellefler onurlandırılmalıdır.

Vergi sisteminin işlerliği, yalnızca cezalarla değil, teşviklerle de sağlanabilir. Vergi yükümlülüğünü yerine getiren mükelleflerin desteklenmesi, adil bir sistemin kurulmasına katkı sağlar. Unutulmamalıdır ki, vergiye gönüllü uyum, teşvik edildiği ölçüde yaygınlaşır ve güçlenir.