Bizden Haberler

Vergi Bilincini Artırmak Amacıyla Eğitim Programları Düzenlenmesi

SEYFETTİN ACAT

Mali Müşavir

15/06/2025

Vergi, devletin kamu hizmetlerini finanse etmek için vatandaşlardan topladığı zorunlu bir yükümlülüktür. Ancak toplumun büyük bir kesiminde vergiye karşı direnç, bilgisizlik ya da ilgisizlik gözlemlenmektedir. Bu durumun en önemli nedenlerinden biri, vergi bilincinin yeterince gelişmemiş olmasıdır. Vergi bilinci; bireylerin vergi sistemini anlaması, vergi ödeme sorumluluğunun farkında olması ve verginin toplumsal faydasını içselleştirmesi anlamına gelir. Bu bilincin oluşturulmasında en etkili araçlardan biri, sistematik ve sürdürülebilir eğitim programlarıdır.

Vergi bilincinin düşük olduğu toplumlarda gönüllü vergi uyumu azalmaktadır. Mükellefler vergi ödemeyi bir vatandaşlık görevi değil, bir yük olarak görmekte; kayıt dışılık, eksik beyan ve vergi kaçırma eğilimleri artmaktadır. Bu durum, kamu gelirlerinin azalmasına ve vergi yükünün adil dağılmamasına neden olur. Örneğin; Türkiye’de kayıt dışı ekonomi oranı 2023 yılı itibarıyla hâlâ 0’un üzerinde seyretmekte ve bu durum vergi tahsilatında ciddi kayıplara yol açmaktadır.

Vergi konusunda bilinçlendirme faaliyetleri yalnızca Maliye Bakanlığı ya da vergi dairelerinin değil; okullar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimlerin de görev alanı içinde olmalıdır. Bu kapsamda hazırlanacak eğitim programları ile bireylerin vergiye karşı bakışı olumlu yönde değiştirilebilir.

Milli Eğitim Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın iş birliğiyle ortaokul ve liselerde 'Vergi Bilinci' konulu dersler konulması, öğrencilerin erken yaşta kamu finansmanı hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlayacaktır. Ayrıca üniversitelerde vergi seminerleri ve kamu spotları ile gençlerin gönüllü vergi uyumuna katkı sunmaları mümkün hale gelecektir.

Vergi bilincini artırmak amacıyla şu tür eğitim programları uygulanabilir:
1. Okullarda ve üniversitelerde zorunlu/seçmeli vergi bilinci dersleri
2. Vergi haftasında ilkokullara yönelik interaktif eğitim seminerleri
3. Vergi dairelerinde vatandaşlara yönelik bilinçlendirme sunumları
4. Televizyon, radyo ve sosyal medya üzerinden kamu spotları
5. Esnaf ve KOBİ’lere yönelik meslek odaları aracılığıyla seminerler

Bu eğitimler, vergi ödeme davranışını olumlu yönde etkileyen sosyal normların oluşmasını destekler.

Güney Kore’de 1990’lı yıllarda vergi bilinci düşük seviyedeydi. Devlet, vergiye gönüllü uyumu artırmak için okullarda vergi eğitimi programları başlattı. Verginin kamu hizmetleriyle ilişkisi, çizgi filmler ve oyunlar aracılığıyla anlatıldı. Sonuç olarak 10 yıl içinde vergi tahsilat oranı ?’lerden ? seviyesine çıktı. Bu örnek, eğitim ile vergiye olan yaklaşımın nasıl dönüştürülebileceğini açıkça göstermektedir.

Vergi yalnızca ekonomik değil aynı zamanda toplumsal bir sorumluluktur. Bu sorumluluğun fark edilmesi ve içselleştirilmesi ancak etkili eğitimle mümkündür. Devletin ve sivil toplumun iş birliğiyle hayata geçirilecek vergi bilinci programları sayesinde;

- Vergiye gönüllü uyum artar,

- Kayıt dışı ekonomi azalır,

- Kamu hizmetlerinin finansmanı güçlenir,

- Sosyal adalet ve güven duygusu pekişir.

Toplumu yalnızca cezai yaptırımlarla değil, bilinçlendirme yoluyla da yönlendirmek mümkündür. Vergi bilinci oluşturacak her türlü eğitim faaliyeti, uzun vadede devletin mali gücünü ve toplumun hukukla olan bağını güçlendirecektir. Bu nedenle eğitim, yalnızca bireyi değil, bütünü hedefleyen güçlü bir vergi politikası aracıdır.